انواع ترانسفورماتورها بر اساس فرکانس
یکی از مهم‌ترین نکات در تعیین جنس و ابعاد هسته ترانس، فرکانس آن است. ترانسفورماتورها بر اساس کاربرد و نوع استفاده از آنها می‌توانند دارای هسته‌های مختلفی باشند. در فرکانس‌های برق شهری که به‌اندازه ۵۰ تا ۶۰ هرتز است می‌توان از هسته‌های آهنی و یا ورق آهنی استفاده کرد.
این نوع ترانس‌ها، ترانسفورماتور فرکانس پایین برق شهر و یا شبکه قدرت نام دارند. در فرکانس‌هایی بالاتر از این حد، پودر آهن و در بخش‌های سوییچینگ، فریت کاربرد دارد. به این نوع ترانس‌ها نیز ترانسفورماتورهای فرکانس بالا و یا سوییچینگ گفته می‌شود.
بر همین اساس ترانسفورماتورها از نظر فرکانس به دودسته تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتورهای فرکانس پایین
- ترانسفورماتورهای فرکانس بالا
انواع ترانسفورماتور بر اساس توان
میزان توانی که از یک ترانسفورماتور عبور می‌کند می‌تواند از چند میلی‌وات تا چندین مگاوات متغیر است. بر همین اساس ترانسفورماتورها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتورهای توان پایین
- ترانسفورماتورهای توان متوسط
- ترانسفورماتورهای توان بالا
انواع ترانسفورماتور بر اساس ساختار هسته‌ای و سیم‌پیچ آن
بر اساس نوع کاربرد، هسته و سیم‌پیچ، ترانس می‌تواند دارای انواع متفاوتی باشد. این سیم‌پیچ‌ها می‌توانند بر روی‌هم و یا در کنار هم باشند و یا در بوبین‌های دارای چند شیار قرار گرفته باشند. همچنین می‌توانند به‌صورت صفحات پی.سی.بی باشند.
به‌طورکلی ترانسفورماتورها بر اساس ساختار هسته و نوع سیم‌پیچ به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتور حلقوی
- ترانسفورماتور پلانار
- سیم‌پیچ‌ها بر روی دو ساق جداگانه
- سیم‌پیچ‌ها بر روی یک ساق
انواع ترانسفورماتور بر اساس جنس عایق
در ترانسفورماتورهای ولتاژ بالا، علاوه بر عایق‌بندی‌های متداول از عایق‌هایی در بخش‌ها و نقاط دیگر ترانسفورماتور و همچنین بخش‌های دیگر سیم‌پیچ‌ها استفاده می‌شود. این ترانسفورماتورها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتورهایی با عایق روغنی
- ترانسفورماتورهایی با عایق گاز
- ترانسفورماتورهایی با عایق هوا و مواد جامد
انواع ترانسفورماتور بر حسب کاربری
مهم‌ترین مشخصه یک ترانسفورماتور نوع کاربری آن خواهد بود. ترانسفورماتورها در اندازه‌ها و توان‌های مختلف در بخش‌های گوناگونی مورداستفاده قرار می‌گیرند. انواع ترانسفورماتور بر اساس کاربرد آن به شرح زیر خواهد بود:
- ترانسفورماتورهای قدرت
- ترانسفورماتور جریان
- ترانسفورماتور تغذیه
- اتو ترانسفورماتور
انواع ترانسفورماتور بر اساس تعداد فاز
ترانسفورماتورها بر اساس نوع و تعداد فاز نیز دارای انواع مختلفی هستند. هرکدام از انواع این ترانس‌ها برای نوع خاصی از جریان و قدرت برق کاربرد دارد. بر همین اساس ترانسفورماتورها بر اساس تعداد فاز به دودسته تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتورهای تک‌فاز
- ترانسفورماتورهای سه‌فاز
انواع ترانسفورماتور بر اساس افزاینده و یا کاهنده
به‌طورکلی ترانسفورماتورها یا کاربرد کاهنده جریان را دارند و یا جریان را افزایش می‌دهند. برخی از ترانسفورماتورها نیز تغییری در جریان برق ایجاد نمی‌کنند. به این معنا که نه کاهنده هستند و نه افزایش‌دهنده. بر همین اساس ترانسفورماتورها بر اساس نوع کاربرد به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- ترانسفورماتورهای افزایش‌دهنده
- ترانسفورماتورهای کاهنده
- ترانسفورماتورهایی نه کاهنده و نه افزایش‌دهنده
انواع ترانسفورماتور بر اساس نوع ولتاژ
ترانسفورماتورها بر اساس میزان قدرت نیز به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هر یک از این ترانسفورماتورها در بخش‌های مختلفی کاربرد دارد:
- ترانسفورماتورهای فشار ضعیف
- ترانسفورماتورهای فشار متوسط
- ترانسفورماتورهای فشارقوی
انواع ترانسفورماتور بر حسب نوع خنک‌کنندگی
لازم است تلفات انرژی به‌گونه‌ای از ترانسفورماتور دفع گردد. بر همین اساس می‌توان آنها را به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد:
- ترانسفورماتورهایی که با آب خنک می‌شوند
- ترانسفورماتورهایی که با هوا خنک می‌شوند
- ترانسفورماتورهایی که به‌وسیله روغن خنک می‌شوند
- ترانسفورماتورهایی که با کمک فن خنک می‌شوند.
ترانس‌های داخل دستگاه استابلایزر
استابلایزرها دستگاه‌هایی هستند که جریان برق ورودی به ساختمان را در میزان موردنیاز تنظیم و وارد دستگاه‌هایی مانند تلویزیون، یخچال، رایانه و… می‌کنند.
در صورت ایجاد نوسانات برقی و ورود جریان‌های بیشتر از ۲۲۰ ولت به داخل دستگاه‌ها و لوازم برقی، این وسایل دچار آسیب جدی و یا حتی آتش‌سوزی می‌شوند. ازاین‌رو استفاده از دستگاه استابلایزر و یا همان ترانس می‌تواند از ایجاد چنین مشکلاتی پیشگیری کند.
ترانس استابلایزر یک دستگاه کاربردی است که می‌تواند جریان‌های ورودی را کنترل کند. همچنین با استفاده از نمایشگرهایی که بر روی برخی از این ترانس‌ها وجود دارد می‌توان میزان جریان ورودی را در سطح موردنیاز دستگاه تنظیم کرد.
ترانس‌های تبدیل
معمولاً جری‌های برق خروجی از نیروگاه‌های برق دچار نوسان می‌شود و ممکن است جریانی کمتر و یا بیشتر از حد نیاز وارد دستگاه‌ها و یا لوازم‌خانگی شود. ترانس‌های تبدیل همان گونه که از نامشان پیداست جریان‌های مختلف برق را گرفته و به جریان موردنیاز دستگاه‌ها که معمولاً ۲۲۰ ولت است تبدیل می‌کنند.
همچنین برخی از دستگاه‌ها به میزان برق بیشتر و یا کمتر از جریان ورودی برق نیاز دارند. در این موارد ترانس تبدیل می‌تواند جریان ورودی برق را به میزان موردنیاز دستگاه تبدیل کند.